Pesten op het werk, wat kun je doen?

19 april 2021

Pesten, tegenwoordig worden kinderen al vroeg bewust gemaakt van dit gedrag en leren ze op school hoe ze hiermee om kunnen gaan. Maar hoe is dat bij volwassenen en in de werksituatie? Helaas blijkt dat pesten op de werkvloer vaker voorkomt dan iedereen denkt. Volgens Arbodienst Arbo Unie heeft wel een half miljoen mensen last van pesten op het werk. Met alle gevolgen van dien zoals stress, depressies en zelfs uitval. Ieder jaar zijn naar schatting zo’n 4 miljoen verzuimdagen terug te voeren op pesten. Maar wanneer is bepaald gedrag nou pesten en wat kun je als werkgever, leidinggevende of collega eraan doen?

De feiten

Pesten of plagen?

Een grapje op zijn tijd moet kunnen. Maar al te vaak worden signalen over pesten onderschat. ‘Het is maar een geintje’ en ‘hij/zij heeft het over zichzelf afgeroepen’ zijn veelgehoorde opmerkingen. Neem signalen over pesten echter altijd serieus. De verschillen tussen pesten en plagen zijn goed te herkennen als je weet waar je op moet letten.

Pesten betekent het systematisch misbruiken van je persoonlijke macht en/of kracht om anderen die zich niet of moeilijk kunnen verweren pijn te doen, te intimideren of bang te maken met de bedoeling er zelf beter van te worden.

Pesten

• Gebeurt vaak en lang
• Eén of meer personen spelen de baas
• Gaat altijd één kant op met vaak hetzelfde slachtoffer
• Gemeen bedoelt
• Het is moeilijk of niet te stoppen

Plagen

• Gebeurt af en toe
• Iedereen is gelijk. Eerst plaagt de één en dan plaagt de ander weer
• Het gaat heen en weer
• Voor de lol
• Je kunt zeggen als het niet meer leuk is

In wat voor organisaties wordt gepest?

In principe kan pestgedrag overal voorkomen, maar onderzoek laat zien dat er in bepaalde typen organisaties meer gepest wordt. Vooral bedrijven met een sterk hiërarchische bedrijfscultuur vormen een risico. Daarnaast komt pestgedrag relatief vaak voor in overwegend mannelijke werkomgevingen, de industrie, het openbaar vervoer en de horeca. Ook komt naar voren dat mannen vaker pestgedrag van collega’s ervaren dan vrouwen. Verder lopen tijdelijke medewerkers, lager opgeleiden en medewerkers met een niet-westerse achtergrond meer risico. Hoe heftig pesten is voor het slachtoffer en zijn omgeving zie je in onderstaande korte film. Hierna lees je wat je kunt doen als werkgever, leidinggevende, collega en als je zelf gepest wordt.

Dit kun je als bedrijf doen

Als bedrijf kun je veel doen. Zet gedragscodes op papier, maak een pestprotocol en het allerbelangrijkste: handhaaf deze ook in de praktijk. Doorbreek patronen door mechanismes bloot te leggen, naar elkaar te luisteren en het gesprek aan te gaan. Zo maak je gedrag bespreekbaar en help je slachtoffers. Om dit goed aan te pakken kun je leidinggevenden laten trainen in het voeren van dit soort gesprekken.

Shocking feitje: 50% van de Nederlandse bedrijven heeft geen anti-pestprotocol, terwijl dit dus veel leed en verzuim kan voorkomen!

Geef als leidinggevende het goede voorbeeld

Als leidinggevende zie je over het algemeen wat er zich dagelijks op de werkvloer afspeelt. Vraag jezelf af hoe jij je opstelt ten aanzien van plagen en pesten. Plaag of pest je zelf weleens? Laat je dit gedrag toe van je medewerkers? Of geef je zelf het goede voorbeeld, stimuleer je een positieve werksfeer en ga je serieus om met signalen van pesten? Durf hierin een duidelijk standpunt aan te nemen. Handhaaf gedrags- en anti-pestprotocollen. Ga het gesprek aan met medewerkers die storend gedrag vertonen en wees toegankelijk voor medewerkers die problemen ervaren. Kijk eens kritisch in de spiegel. Vaak schatten we onszelf hoger in op dit vlak.

Wat kun je doen als collega

Als collega kun je meer doen dan je denkt. Besef je dat de organisatie een veilige plek dient te zijn voor iedereen. Kijk dus niet weg als je gedrag ziet dat niet door de beugel kan. Spreek pesters aan op hun gedrag en bied actieve steun of non-verbale steun aan collega’s die gepest worden. Zoek samen met de gepeste collega eventueel naar oplossingen of stap samen naar een leidinggevende of vertrouwenspersoon.

Als je zelf wordt gepest

Word je zelf gepest, blijf er vooral dan niet mee rondlopen. Denk niet dat het wel een keer overgaat of dat het aan jezelf ligt, want vaak wordt het probleem dan alleen maar erger. Je kunt de volgende stappen ondernemen:

1. De eerste stap is waarschijnlijk niet makkelijk, maar ga met de pester zelf in gesprek. Beschrijf het gedrag en vooral welk effect het op jou heeft. Geef aan dat het voor jou niet voelt als een grapje of onschuldig plagen. Verzoek de pester zijn/haar gedrag te stoppen.
2. Lost dit gesprek het probleem niet op, benader dan je leidinggevende of een vertrouwenspersoon binnen de organisatie (HR, Bedrijfsmaatschappelijk werk) en ga in gesprek over de situatie en wat dit met je doet.
3. Blijft het gedrag aanhouden? Zoek steun bij collega’s waar je een goede band mee hebt. Samen sta je sterker.
4. Is pestgedrag de oorzaak van een ziekmelding, spreek het probleem dan uit richting de bedrijfsarts. Deze kan gepaste actie ondernemen.

Al deze stappen ondernomen en weet je echt niet meer waar je naar toe moet met je probleem? Neem dan contact op met je huisarts of MIND Korrelatie. En als je echt geen verbetering meer verwacht bij je werkgever, kun je altijd nog overwegen om van baan te wisselen. Iedereen verdient het om met plezier naar het werk te gaan. Werk je in finance of de installatietechniek? Vraag ons dan gerust eens naar de mogelijkheden. Geheel vrijblijvend. Mail dan naar info@boulder.nl.

Bronnen: stoppestennu.nl, Arbo Unie, juridischloket.nl, Arboportaal